Wstęp. Antonovsky, autor koncepcji poczucia koherencji, udowodnił istnienie uogólnionych zasobów odpornościowych, które mobilizują człowieka do podjęcia walki z przeciwnościami w życiu. Momentem przełomowym i trudnym jest rozpoznanie choroby przewlekłej. Często choroba przewlekła nakłada się na fizjologiczny proces starzenia się organizmu, uruchamiając jednocześnie innego rodzaju obawy, troski i przeżycia. Silne poczucie koherencji i wybór odpowiedniego stylu radzenia sobie z chorobą pozwala pacjentom osiągnąć optymalny stan zdrowia. Cel. Celem pracy było określenie związków pomiędzy poziomem poczucia koherencji oraz uwarunkowaniami psychospołecznymi a poziomem akceptacji i rodzajem preferowanych stylów radzenia sobie z chorobą przewlekłą u pacjentów w wieku senioralnym objętych opieką długoterminową. Materiał i metody. Przebadano 138 pacjentów przebywających w Zakładzie Pielęgnacyjno-Opiekuńczym. Poczucie koherencji zbadano za pomocą kwestionariusza orientacji życiowej SOC 29, a radzenie sobie w sytuacjach stresowych kwestionariuszem CISS Endlera i Parkera. W modelu badań wykazano zmienne niezależne główne (SOC-29, GSES, AMTS, MMSE, GDS, Drabina Cantrila, ankieta własna, sytuacja rodzinna), zmienne niezależne poboczne (płeć, wiek, wykształcenie, poziom samodzielności) oraz zmienne zależne (CISS, AIS). Wyniki. Osoby chorujące przewlekle nie różniły się znacząco między sobą poziomem poczucia koherencji. Sensowność i zaradność nieznacznie różnicowały badaną grupę. Badani koncentrowali się na podejmowaniu wysiłków zmierzających do rozwiązywania problemu poprzez poznawcze przekształcenia lub próby zmiany sytuacji. Osoby o wyższym poziomie globalnego SOC częściej stosowały styl skoncentrowany na zadaniu, podejmując działania zaradcze, mające na celu przystosowanie się do zmian narzuconych przez chorobę. Wyższy poziom poczucia koherencji (zrozumiałości, zaradności i sensowności) wpłynął na wyższy poziom akceptacji choroby. Wnioski. Uzyskane wyniki mogą mieć istotny wpływ na wyznaczanie metod i sposobów pomocy w sytuacji, gdy człowiek nie radzi sobie sam w chorobie, nie jest zdolny do samoopieki częściowo lub całkowicie i jest zależny od pomocy innych. Wyniki badań mogą także wyznaczać zakres działań zorientowanych na profilaktykę starzenia się, przystosowania do starości oraz opracowywania programów psychoedukacyjnych jako wykładniki w prognozowaniu opieki nad pacjentem na różnych etapach choroby przewlekłej.

Słowa kluczowe: poczucie koherencji (SOC), style radzenia, choroba przewlekła, okres starości, opieka długoterminowa.